AKŞAM

14.03.2007 Ayfer Aslan

Kartlı yaşamın yeni kuralları-1

2006’da yürürlüğe giren Banka ve Kredi Kartları Kanunu kartlı ödeme sistemlerine ilişkin bir dizi yenilik içeriyor. Geçtiğimiz hafta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren BDDK’nın yönetmeliği de bu yeniliklerin bir kez daha altını çizdi. Biz de AKŞAM Gazetesi olarak bu bir dizi yeniliği sizler için mercek altına aldıkTürkiye’de 20 yıllık bir geçmişe sahip olan kartlı ödeme sistemlerinin yasal çerçevesini çizen Banka ve Kredi Kartları Kanunu geçen yıl mart ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Kart borcu yüzünden yaşanan dramlar ve sivil toplum örgütlerinden gelen yoğun baskılar nedeniyle jet hızıyla 23 Şubat’ta Meclis’ten geçen Banka ve Kredi Kartları Kanunu, ilk etapta sorunlu kredi kart borcu olan yaklaşık 200 bin kişinin borçlarının yeniden yapılandırılması ile gündeme geldi. Ancak borçların yapılandırılması kanunun çıkışını hızlandıran konulardan sadece bir tanesiydi. Geçen hafta Resmi Gazete’de yayınlanan BDDK’nın “Banka ve Kredi Kartları Hakkındaki Yönetmelik” de kartın kullanımından, banka tarafından düzenlemesine, limit sınırından faizlerin belirlenmesine kadar kartlı ödeme sistemlerinde yeni bir dönemin başladığının bir kez daha altını çizdi. İşte AKŞAM Gazetesi olarak buradan yola çıkarak kartlı ödeme sistemlerine ilişkin yeni düzenlemelerin bankalara ve tüketicilere neler getirdiğini yeniden gündeme getirerek merak edilen soruların yanıtlarını aradık.KAPIDAN PAZARLAMAYA SONKimler kredi kartı alabilecek?: Aylık kazancını belgeleyebilen, yasaklılık veya engel durumu olmayanlar tercih ettiği bankaya başvurarak kredi kartı alabilecek.Bankalar siz istemeden kredi kartı gönderebilecek mi?: Bankalar bireysel bankacılıkta yoğunlaşan rekabetle kart pazarındaki portföylerini büyütmek için son yıllarda ilginç pazarlama taktikleri geliştirdi. Eskiden kredi kartı vermek için “kılı kırk yaran” bankalar, kimi zaman şube önüne konulan tezgâhlardan, kimi zaman da alışveriş merkezlerine kurulan standlardan kart pazarladı. Bazen de talepte bulunmayana bile kuryeden sürpriz kredi kartları geldiğine tanık olduk. Ancak kredi kartlarına ilişkin yeni düzenlemelere göre, artık kart çıkaran kurulaşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekilde kart veremeyecek. Genel müdürlük veya şube dışında kredi kartı talebi toplanabilmesi için öncelikle BDDK’nın onayı alınacak. Basılı kartı müşterinin adresine göndermek veya fiziki varlığı bulunmayan kart numarasını bildirmek de dahil olmak üzere herhangi bir yöntemle teslim edemeyecek.İstemeyenler kartını nasıl iptal ettirecek?: Kredi kartını iptal ettirmek isteyenler borcunun tamamını ödemek şartıyla iptal ettirmek ve sözleşmeyi feshetmek hakkına sahip. İlgili banka, müşterisinin kartın iptal edilmesi ve sözleşmenin feshine ilişkin talebini en geç 7 gün içinde yerine getirmek zorunda. Tüketicinin itiraz hakkıTüketici hangi koşullarda hesap özetine itiraz edebilir?: Kredi kartınıza ilişkin ödemelerinizi gösteren hesap özetine ilişkin 10 gün içinde bankanıza itiraz etme hakkınız var. Diyelim ki, hesap özetinde yer alan harcamalar veya borcunuza ilişkin tutarla ilgili bilgilerin doğruluğundan emin değilsiniz, son ödeme tarihinden itibaren on gün içinde, bankanıza başvurabilirsiniz. Yapılacak itiraz ve şikayette, hesap özetinin hangi unsurlarına itiraz ettiğini gerekçesiyle belirtmek zorundasınız. Eğer belirtilen süre içerisinde itiraz hakkınızı kullanmazsanız hesap özeti kesinleşir. Sözleşmeler okunabilir olacakKredi kartı sözleşmelerinde neler yer alacak?: Kredi kartı sözleşmeleri, eskisi gibi büyüteçle okunabilecek kadar küçük değil, en az on iki punto ve koyu siyah harflerle yazılacak. Sözleşmenin bir örneği, mutlaka kart hamiline ve varsa kefile verilecek. Sözleşmede belirtilen asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20’sinden aşağı olamayacak. Hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarı son ödeme tarihinde ödenmezse kart hamili ödenmeyen tutar için sözleşmede belirtilen gecikme faizi dışında bir yükümlülük altına sokulamayacak. Sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında herhangi bir ödeme talep edilemeyecek. DEĞİŞİKLİKLER 30 GÜN ÖNCEDEN BİLDİRİLECEKSözleşmedeki değişiklikler ne kadar süre içerisinde tüketiciye bildirilecek?: Sözleşmede yapılacak bütün değişiklikler kart hamiline hesap özeti ile bildirilecek. Bu değişiklikler bildirimin yapıldığı döneme ilişkin son ödeme tarihinden itibaren geçerli olacak. Faiz oranının artırılması durumunda ise bu değişikliğin geçerli olabilmesi için 30 gün önceden tüketiciye bildirilmesi şart. Eğer kart hamili faiz artırımına ilişkin bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcunun tamamını ödeyip kredi kartını kullanmaya son verirse faiz artışınden etkilenmeyecek. 16 milyon insanı kapsıyorBanka ve Kredi Kartları’ndaki yeni düzenlemeler, son 6 yıl içerisinde kartlı ödeme sistemlerinin gösterdiği performans da dikkate alındığında büyük önem taşıyor. Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) 2006 yıl sonu verilerine göre, 32 milyon 400 bini aşkın kredi kartı, 53 milyonun üzerinde de banka kartı bulunuyor. Kredi kartı ile yapılan harcamaların tutarı ise son 6 yıl içerisinde neredeyse 10 kat büyümüş. Kişi başına 2 adet kredi kartı düştüğünü dikkate alırsak yeni düzenlemeler en az 16 milyon kişiyi yakından ilgilendiriyor. Bu kadar geniş kitleyi ilgilendiren bir konuda yapılan yeni düzenlemeleri bu açıdan iyi okumakta fayda var.YARIN: Kredi kartında asgari ödeme tutarı nedir? Limit ve faizler nasıl belirlenecek? Bankalar size sormadan kredi limitini yükseltebilecek mi?Ayfer ARSLAN